Debata poświęcona przedstawionej w maju 2023 r. przez Komisję Europejską propozycji legislacyjnej dotyczącej reformy Unijnego Kodeksu Celnego, której założeniem jest odpowiedź na wyzwania współczesnego świata, które dotykają obrotu towarowego UE z krajami trzecimi, poprzez uproszczenie i unowocześnienie procedur celnych (m.in. dzięki utworzeniu unijnego centrum danych celnych), wprowadzenie nowych zasad partnerstwa organów celnych z biznesem (nowy status zaufanego przedsiębiorcy Trust&Check), wprowadzenie nowego modelu odpraw towarów w ramach e-commerce, a jednocześnie podniesienie efektywności działania administracji celnych (m.in. poprzez utworzenie Unijnego Urzędu ds. Celnych).

Reforma w założeniach ma na celu wzmocnienie odporności i konkurencyjności Unii Europejskiej. Obecnie trwają dyskusje nad pakietem przepisów w Radzie UE. Podczas dyskusji panelowej na Kongresie będziemy się starali odpowiedzieć na pytanie, czy przedstawione propozycje są faktycznie właściwą drogą w kierunku bardziej konkurencyjnej, odpornej i zrównoważonej Europy. A jeśli propozycje wymagają korekty, to jakie rozwiązania powinniśmy proponować, aby te założone cele reformy mogły zostać osiągnięte i w efekcie został wzmocniony jednolity rynek, którego unia celna jest ważnym filarem.

W trakcie kongresu omówiono również reformę unii celnej, która ma kluczowe znaczenie dla poprawy konkurencyjności rynku UE. Zwrócono uwagę na potrzebę modernizacji przepisów celnych w obliczu wyzwań współczesnej gospodarki cyfrowej. Przedstawiciele administracji i biznesu podkreślali, że reforma powinna uwzględniać różnorodne potrzeby przedsiębiorstw, zarówno dużych korporacji, jak i małych i średnich firm.

W panelu podkreślono znaczenie rozwiązań dotyczących polityki celnej dla prawidłowego funkcjonowania jednolitego rynku UE, bezpieczeństwa gospodarczego Europy i konkurencyjności. Na znaczenie reformy celnej dla rozwoju gospodarczego Europy zwrócili także uwagę, w przemówieniach otwierających Kongres, Przewodniczący Federacji Przedsiębiorców Polskich – Pan Marek Kowalski i gość honorowy Kongresu, Komisarz KE ds. gospodarki Pan Paolo Gentiloni.

W panelu wzięli udział przedstawiciele zarówno administracji (UE i państw członkowskich), jak i przedstawiciele biznesu. Krajową Administrację Skarbową i Ministerstwo Finansów reprezentowała Pani Małgorzata Krok, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów, Zastępca szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Komisję Europejską reprezentował Dyrektor Generalny TAXUD, Gerassimos Thomas. Radca ds. celnych w Stałym Przedstawicielstwie Niderlandów w Brukseli przedstawiał punkt widzenia administracji celnej Holandii jako jednego z 27 krajów członkowskich i administracji celnych uczestniczących w dyskusjach nad reformą celną w Radzie UE. Biznes był reprezentowany przez Panią Sophie Claessens, dyrektora ds. polityki podatkowej i finansowej Amazon oraz Pani Agnieszka Urbaniak, senior manager ds. podatkowych w Allegro. Dyskusję prowadziła Pani Magdalena Rzeczkowska, ekspert ds. celnych i unijnych FPP, prowadząca Komitet ds. Celnych w FPP, Dyrektor Biura FPP w Brukseli.

Podczas dyskusji panelowej próbowano odpowiedzieć na pytanie czy reforma unii celnej, pakiet zmian prawnych przedstawionych przez Komisję Europejską ponad rok temu, w maju 2023 r., jest rzeczywiście propozycją, która przyczyni się do poprawy konkurencyjności i budowy odpornej i zrównoważonej Europy.

Dyrektor Generalny TAXUD podkreślił, że reforma jest ważna i potrzebna i że jest szeroka zgoda co do potrzeby reformy. Szczególnie ważne jest zapewnienie mechanizmów, które pozwolą zwiększyć efektywność działania służb celnych i zapewnić ochronę wewnętrznego rynku UE przed towarami niespełniającymi wymogów UE, zjawiskami zaburzającymi konkurencyjność. Filarami reformy w tym zakresie mają być Unijny Urząd ds. Celnych oraz unijne centrum danych celnych. Za nami już ponad rok dyskusji na propozycją KE w Radzie UE, czas by szybko znaleźć równowagę i porozumienie co do pakietu zmian. Prezydencja węgierska zaplanowała przedstawienie częściowego ogólnego podejścia ministrom finansów na ECOFIN.

Pani Minister Małgorzata Krok potwierdziła, że reforma celna jest priorytetem polskiej prezydencji. Oczywiście ostateczny kształt kompromisu i w efekcie przepisów nie będzie wyłączną decyzją Polski, ale wynikiem zgody większości państw członkowskich. Zmiana jest potrzebna, bo organy celne są poddawane coraz silniejszej presji związanej z sytuacją geopolityczną, politykami UE, rosnąca wymianą towarową, szczególnie w e-commerce. Trzeba zmodernizować cło. Potrzebujemy szybszych i łatwiejszych procedur, bardziej dostosowanych do gospodarki cyfrowej.

Radca ds. Celnych z Holandii podkreślił, że propozycja próbuje odpowiedzieć na przyszłe wyzwania, co jest koniecznością. Obecne regulacje celne i ich idea wywodzą się z początków unii celnej. Teraz żyjemy w zupełnie innym świecie i mierzymy się z nowymi wyzwaniami. Musimy na nie odpowiedzieć. Każda zmiana budzi obawy, czasem sprzeciw, bo może się wiązać na przykład ze zmianami w zakresie ról w łańcuchach dostaw. Ale niesie też nowe możliwości, choćby dla nowych usług.

Przedstawiciele biznesu, zarówno Allegro jak i Amazon, zwrócili uwagę na potrzebę zapewnienia równych zasad i warunków konkurencyjnych zarówno dla małych przesyłek kierowanych do odbiorców indywidualnych B2C, jak i tradycyjnego importu B2B. Ważna jest centralizacja systemów celnych i ułatwienia dla przedsiębiorców. Niezwykle istotne jest nie tylko wprowadzanie nowych przepisów, ale ich egzekucja, wdrożenie z zapewnieniem równych warunków konkurencyjnych. Trzeba wziąć pod uwagę także sytuację małych i średnich przedsiębiorców. Rozwiązania nie mogą nikogo faworyzować. Potrzeba jasnych przepisów, ale też jasnych wytycznych. Warto korzystać także z rozwiązań, które się sprawdziły np. w zakresie VAT (raportowanie korekt). Bardzo ważna jest współpraca z biznesem zarówno przy przyjmowaniu przepisów kodeksowych, jak i później wykonawczych oraz wdrożeniu reformy.