Głównym celem dyrektywy o pracy platformowej jest poprawa warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych. Kwestia wprowadzenia prawnego domniemania stosunku pracy, stanowiła najbardziej kontrowersyjny element przedmiotowej regulacji. Zagadnienie to ewoluowało w trakcie prac nad dyrektywą – od dość szerokiego ujęcia do wąskiego, ze wskazaniem na określone przesłani. Finalnie, domniemanie miałoby być uruchamiane, gdy istnieją fakty wskazujące na kontrolę i kierownictwo, zgodnie z prawem krajowym i układami zbiorowymi oraz z uwzględnieniem orzecznictwa UE. Czy tak też zostaną wdrożone te przepisy do polskiego porządku prawnego? A może czeka nas rewolucja w Kodeksie pracy?

Podczas debaty dyskutowano nad możliwością zabezpieczenia pracowników platform przy jednoczesnym zachowaniu elastyczności pracy. Podkreślono konieczność dialogu z partnerami społecznymi w celu znalezienia kompromisu. W debacie udział wzięli przedstawiciele organizacji pracodawców, związków zawodowych, świata nauki, parlamentu oraz PIP, co zapewniło szerokie spektrum poglądów.

Przygotowana na poziomie UE regulacja od samego początku wzbudzała kontrowersje, w szczególności jej przepisy dotyczące domniemania stosunku pracy. Wątpliwości dotyczyły ewentualnej niezgodności z Konstytucją RP, w tym zasadą swobody umów czy swobody działalności gospodarczej, ale też zasadą równości. Na prawne aspekty związane z problematyczną implementacją dyrektywy zwracał uwagę prof. Tomasz Duraj, Kierownik Centrum Nietypowych Stosunków Zatrudnienia na Uniwersytecie Łódzkim.

Z kolei Główny Inspektor Pracy, Marcin Stanecki potwierdził, że trwają prace nad możliwymi kierunkami implementacji dyrektywy o pracy platformowej. W jego ocenie zmiany wymagać będzie również art. 22 k.p. poprzez określenie katalogu przesłanek, których spełnienie będzie przesądzać o tym, że dana umowa jest umową o pracę. Dla PIP ważne jest też uzyskanie prawa do wystąpienia z powództwem o ustalenie stosunku pracy. Jednak w tym kontekście uczestnicy dyskusji, ale także sam GIP, zwracali uwagę na problemy związane z brakami kadrowymi oraz niedofinansowaniem Inspekcji.

Wiceprzewodniczący OPZZ, dr Błażej Mądrzycki przyznał, że z punktu widzenia związków zawodowych rozwiązania przewidziane w dyrektywie są ważne i niezwykle potrzebne. Ich celem jest przecież poprawa warunków pracy osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych oraz wyeliminowanie fikcyjnego samozatrudnienia. W kontekście natomiast propozycji dotyczącej zawarcia porozumienia zbiorowego dla tej branży, odniósł się krytycznie do możliwości zmiany zapisów art. 9 k.p.

Rozmawialiśmy również o tym czy jest możliwe wypracowanie takiej implementacji, która z jednej strony zabezpieczy osoby pracujące za pośrednictwem platform, co jest głównym celem dyrektywy, a z drugiej nie będzie nakładała nadmiernych obowiązków na same platformy. Ważne jest utrzymanie elastyczności i atypowości, która jest charakterystyczna dla świadczenia pracy tego rodzaju, ale z zapewnieniem pewnego poziomu ochrony, określonego w dyrektywie. „Należy znaleźć złoty środek, którzy wyważy interesy obu stron. Jest to możliwe tylko w dialogu z partnerami społecznymi, a także w dialogu autonomicznym i liczymy, że MRPiPS, zgodnie z wcześniejszą deklaracją, będzie na taki dialog otwarte” – podkreśliła prof. Grażyna Spytek-Bandurska, Ekspert FPP ds. prawa pracy. Dodała, że konieczne są zmiany pozwalające na odmienne regulowanie wzajemnych praw i obowiązków stron niż wynikające z powszechnego ustawodawstwa, aby doprowadzić do ożywienia regulacji układowych. Trzeba też patrzeć na potrzeby rynku i różnych grup społecznych.

W podobnym tonie wypowiadał się Dyrektor Robert Lisicki, reprezentujący Konfederację Lewiatan. Implementacja przedmiotowej dyrektywy musi być poprzedzona szerokimi konsultacjami z partnerami społecznymi, w szczególności z organizacjami pracodawców. Ich głos także musi być wzięty pod uwagę. Liczymy też na dialog autonomiczny i wypracowanie odpowiednich rozwiązań. Dialog i konsultacje społeczne są podstawą prawidłowego procesu legislacyjnego.

Z kolei Senator Adam Szejnfeld, Wiceprzewodniczący Senackiej Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności w odniesieniu do rynku platform powiedział, że „regulacje ograniczają, a nadregulacje zabijają”. Zwrócił uwagę na ewentualne negatywne konsekwencje nowych regulacji dla rynku pracy oraz gospodarki. Ponadto stwierdził, iż implementacja dyrektywy do polskiego porządku prawnego poprzez nowelizację Kodeksu pracy będzie jak otwarcie puszki Pandory.

W trakcie dyskusji przypomniano też o zasadzie „UE+0”, o której nierzadko zapomina się przy wdrażaniu prawa unijnego. Tymczasem przedmiotowa implementacja powinna być dobrze przemyślana i racjonalna, musi również uwzględniać specyfikę polskiego rynku pracy.